Jednym z elementów składowych profilu zawodnika piłki nożnej są jego indywidualne umiejętności techniczno-taktyczne. Oczywiste jest, że wyższy poziom umiejętności technicznych oraz taktycznych, czyli rozumienia gry gwarantuje lepsze wykonanie wyznaczonych zadań na boisku i może stanowić ogromną przewagę podczas gry. Wykonanie każdego, nawet najmniejszego elementu technicznego wymaga jednak skomplikowanej serii sygnałów wysyłanych z Twojego mózgu do mięśni. Włókna mięśniowe muszą być aktywowane w odpowiedniej sekwencji, aby wykonać element techniczny o określonym poziomie zaawansowania. Podniesienie poziomu wykonania danego elementu technicznego jest możliwe tylko poprzez trening tego właśnie elementu lub jego części składowych. Dlatego tak ważne jest, aby nawyków ruchowych i umiejętności technicznych z piłką (koniecznie) uczyć się już od najmłodszych lat, gdyż jest to etap, w którym wszelkie nowe nawyki są najlepiej przyswajalne. Jednak na tym nie można poprzestać, bowiem podczas całej kariery piłkarskiej należy doskonalić i rozwijać nowe umiejętności techniczne i wiedzę taktyczną, aby zyskiwać przewagę nad przeciwnikiem w grze.
Ważne jest, abyś nie mylił dwóch pojęć: umiejętności i predyspozycje. Umiejętności to ruchy i czynności, które rzeczywiście wykonujesz na boisku. Umiejętności są nabywane poprzez odpowiedni trening i są to np. kontrola piłki w miejscu i w ruchu (prowadzenia piłki), zwody z piłką, zmiany kierunku prowadzenia piłki (zwroty), zawroty z piłką, podanie i przyjęcie piłki nogą, rzut z autu, strzał na bramkę nogą lub głową. Predyspozycje natomiast to elementy twojej naturalnej fizyczności potrzebne do wykonania czy ułatwiające wykonanie określonej umiejętności. Są to między innymi: szybkość, siła, eksplozywność, elastyczność, balans, zwinność, koordynacja, timing ( poczucie czasu i przestrzeni). Predyspozycje też możemy i powinniśmy rozwijać poprzez specjalistyczny trening odpowiedni dla danej cechy oraz dostosowany do wieku.
Ważnym pojęciem w procesie rozwijania umiejętności technicznych jest transfer umiejętności. Transfer umiejętności to termin używany, aby opisać wpływ jaki ma trening jednego rodzaju umiejętności na inną umiejętność. Rozróżniamy trzy rodzaje transferu umiejętności: pozytywny, negatywny i neutralny.
Z transferem pozytywnym mamy do czynienia w sytuacji, gdy poprzez powtarzanie pewnych określonych elementów technicznych będziemy w stanie wykonać określone zadania na boisku. Nie jest możliwa sytuacja, w której np. nie trenując strzałów na bramkę będziemy w stanie wykonać tą umiejętność na wysokim poziomie. Ma to związek z odwzorowaniem pewnej ścieżki sygnałów wysyłanych przez mózg do mięśni w celu wykonania danej czynności. Jeżeli dana umiejętność nigdy nie była wykonywana nasz mózg nie wie jaką serię sygnałów wysłać do mięśni, aby poprawnie ją wykonać. Każda umiejętność jest specyficzna dlatego też musimy każdą trenować oddzielnie. Na przykład: fakt, że rzucasz 10 na 10 rzutów wolnych podczas meczu koszykówki nie znaczy, że strzelisz 10 na 10 rzutów karnych. Umiejętności techniczne opanowane w innych sportach nie gwarantują sukcesu w piłce nożnej. Umiejętności nie są łatwo transferowalne i muszą być rozwijane w sposób specyficzny.
Transfer neutralny to sytuacja, w której jedna umiejętność lub czynność nie poprawia, ale i nie przeszkadza w rozwoju innej umiejętności. Rezultatem transferu neutralnego umiejętności jest brak transferu, złego lub dobrego. Zdarza się, że słyszymy wypowiedzi sportowców, którzy wychwalają wpływ pewnej aktywności na swoje wyniki sportowe. Te aktywności to np. karate, judo, balet, aerobik, skakanka, itp. W rzeczywistości lekcje judo czy karate poza pewnym wpływem na zdolności koordynacyjne Twojego ciała nie mają wpływu na twoje umiejętności piłkarskie na boisku.
Z transferem negatywnym mamy do czynienia w sytuacji, gdy nauka jednej czynności przeszkadza w nauce innej. Najłatwiej wytłumaczyć to pojęcie na przykładzie rzutów do kosza obciążoną piłką. Jest to rzut podobny do rzutu normalną piłką, ale jednak jest to innego rodzaju umiejętność. Obie czynności są do siebie tak podobne, że mogą oszukać nasz mózg i spowodować to, że wyuczona wcześniej umiejętność rzutu piłką normalną zostanie rozregulowana. Przekładając to na język piłkarski, jeżeli przez tydzień trenowalibyśmy tylko i wyłącznie z piłką dwa razy cięższą niż normalnie to prawdopodobnie wracając w tygodniu następnym do normalnej piłki nasza celność podań i strzałów zostałaby zakłócona.
Dodawanie obciążeń podczas trenowania danej umiejętności powoduje, że tworzymy w ten sposób nową umiejętność. Jeżeli zamiast piłki do kosza użyjemy piłki lekarskiej to zamiast trenowania umiejętności rzutów do kosza trenujemy tylko i wyłącznie siłę mięśni. Siła mięśni powinna być poprawiana podczas odrębnych ćwiczeń na siłowni lub podczas sesji kondycyjnej.
Rozwój umiejętności techniczno-taktycznych jest bardzo specyficznym elementem treningu piłkarskiego. Piłkarze powinni trenować dokładnie te umiejętności, które są im niezbędne w czasie gry, aby te umiejętności poprawić lub doskonalić i aby łatwiej „przenieść” do gry właściwej nabyte podczas treningu nawyki ruchowe. Nie jest możliwa poprawa umiejętności typowo piłkarskich poprzez trening na siłowni, chyba że będziemy tam rozgrywać mecze piłkarskie jak na hali sportowej. Umiejętności typowo piłkarskie są specyficzne i nie możemy ich w pełni naśladować podczas treningu na siłowni. Możemy natomiast poprawiać siłę naszych mięśni podczas treningu siłowego czy rozwijać wydolność naszych płuc, a potem wykorzystać nabyte predyspozycje, aby trenować nasze umiejętności na boisku. Dlatego pamiętaj, że każdy trening jaki wykonujesz powinien być jak najbardziej zbliżony pod względem wykonywanych ruchów do sytuacji występujących w grze w piłkę nożną. Ponadto już we wczesnej fazie kształtowania umiejętności indywidualnych każdy trening powinien zawierać element taktyczny, tzn. uczyć zachowań indywidualnych na boisku przy jednoczesnym wykorzystaniu nauczanych umiejętności technicznych. W prostym przykładzie można zobrazować jak te dwa elementy połączyć:
Przykład
W grze 2 v 1 dwójka zawodników atakuje na dwie małe bramki, jeden zawodnik broniący po przejęciu piłki stara się wprowadzić piłkę do wyznaczonej strefy „end zone”.
Zawodnicy atakujący:
- aspekt techniczny: wykorzystanie podania lub podania zdobywającego, przyjęcie kierunkowe piłki, drybling,
- aspekt taktyczny: wybór odpowiedniego momentu do podania piłki do partnera lub dryblingu.
Zawodnik broniący:
- głównym zadaniem jest odbiór piłki i nie dopuszczenie do zdobycia bramki przez przeciwnika,
- aspekt techniczny: kontrola i ochrona piłki po jej odzyskaniu, prowadzenie piłki,
- aspekt taktyczny: obserwacja pola gry i zdobywanie wolnej przestrzeni po odzyskaniu piłki.
Swoje umiejętności techniczne możesz poprawiać na każdym etapie Twojego rozwoju piłkarskiego. Tego typu trening piłkarski nie wymaga wiele sprzętu i miejsca. Wystarczy piłka i kawałek boiska. Zachęcamy do zapoznania się z naszym kanałem Youtube, na którym możesz znaleźć propozycje ćwiczeń technicznych poprawiających Twoje panowanie nad piłką.
Jeżeli jesteś zainteresowany innymi aspektami treningu piłkarskiego niż tylko trening techniczno – taktyczny zachęcamy do skorzystania z wiedzy zawartej w opublikowanym przez nas Poradniku Piłkarza. Poradnik dostępny jest zarówno w wersji drukowanej jak i elektronicznej w naszym Sklepie gdzie znajdziesz również inne nasze produkty.
