Tym razem w nieco innym tonie chcielibyśmy Państwu przedstawić kolejną część naszego cyklu: „Jak wyszkolić zawodowego piłkarza”. W pierwszych dwóch odsłonach (tutaj #1 oraz #2) mowa była o organizacji, strukturze i warunkach potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania i rozwoju młodych piłkarzy. W tej części chcemy się skupić na kolejnym bardzo ważnym czynniku, który w naszej ocenie jest niedoceniany i niedostatecznie podkreślany w funkcjonowaniu polskich klubów piłkarskich oraz w świadomości polskich trenerów młodzieżowych. Celowo używamy stwierdzenia „młodzieżowych” a nie po prostu trenerów, gdyż rola i sposób oddziaływania, styl pracy oraz prowadzenie zajęć trenera młodzieżowego, powinny być diametralnie różne od pracy trenera zespołów dorosłych. Niestety wciąż nie jest to w Polsce normą, choć trzeba zauważyć, że ulega poprawie.
W poniższym tekście chcemy pokazać na przykładzie omawianej Akademii Brentford FC jaka jest filozofia szkoleniowa i jak funkcjonują w niej najważniejsze osoby w procesie rozwoju młodego piłkarza, czyli TRENERZY.
Od nas trenerów bowiem wszystko się zaczyna.
Anglicy zrozumieli to już dość dawno (jakieś 10 lat temu), że należy iść z duchem czasu i reformy w szkoleniu swoich piłkarzy rozpocząć od zmiany stylu i sposobu pracy trenerów młodzieżowych, od zmiany ich mentalności i podejścia do rozwoju młodych piłkarzy – stąd funkcjonujące nazewnictwo „development coach” – ktoś powie, że się czepiamy nazwy, otóż nic bardziej mylnego, gdyż to z odpowiednich pojęć i nazewnictwa wynika potem rola i poczucie tej roli wśród osób wykonujących dany zawód/dane zajęcie. Dosłownie przetłumaczylibyśmy tę nazwę jako „trener rozwojowy”. Czy funkcjonuje takie pojęcie w polskiej tzw. „myśli szkoleniowej” ? Pojęcie rozwojowy już samo w sobie wskazuje rolę i misję trenerów młodzieży, którą powinno być ROZWIJANIE młodych talentów pod każdym szeroko pojętym względem. To też wskazuje na sposób oddziaływania na podopiecznych, które ze wszech miar powinno być ukierunkowane od samego początku na ich osobisty indywidualny rozwój kompetencji. Następnie należałoby te kompetencje zidentyfikować oraz w sposób zorganizowany i metodyczny merytorycznie oddziaływać w celu ich rozwijania u swoich podopiecznych, o czym w dalszych częściach naszych rozważań. Tak więc już na starcie należy bardzo uważać, aby nie popełnić błędu złej interpretacji roli trenerów młodzieżowych.
W klubowych akademiach angielskich, w tym w Brentford FC rozwiązano kwestię roli trenerów i wynikających z tego tytułu zadań, poprzez odpowiednią hierarchizację oraz ustrukturyzowanie szkolenia dzieci i młodzieży. Są to rozwiązania w zasadzie z góry „podane” akademią klubowym przez Federację Angielską, która pilnuje ich realizacji. Jednakże każda akademia posiada również swoją własną tożsamość i może modyfikować ogólny model szkolenia względem własnych potrzeb lub możliwości. Tutaj dochodzimy do sedna sprawy czyli FILOZOFII SZKOLENIOWEJ obowiązującej w danej Akademii (ale też całym klubie – „od sprzątaczki do szefa zarządu”). Na tym polu, zważywszy na nasze liczne obserwacje i możliwość zapoznania się z funkcjonowaniem wielu klubów w Polsce i Europie niestety stwierdzić można, że mamy ogromne pole do nadrobienia. W tym miejscu chcemy przytoczyć pewną dedykację, którą otrzymaliśmy od osoby, której nie da się przecenić w kwestii budowania fundamentów rozwoju piłkarskiego dzieci i młodzieży, „trenera wielu trenerów” pracującego nad rozwojem szkolenia piłkarskiego dzieci i młodzieży łącznie w 53 krajach na świecie – pana Horsta Wein’a : „From a correct beginning everything follows consequently”
W angielskim footballu funkcjonują więc trzy główne fazy szkolenia dzieci i młodzieży:
- Foundation Phase – dla dzieci głównie do 12/14 roku życia (w zależności od stopnia rozwoju mentalnego i psycho-fizycznego danego chłopca)
- Youth development – dla młodzieży 15/18 lat
- Professional development – dla zawodników Under 21
Pierwszy wniosek jaki się pojawia z obserwacji tej struktury, otóż w Polsce nie mamy fazy Professional development (lub w najlepszym wypadku jest ale traktowana po macoszemu). Uważamy, że jest to jedna z przyczyn problemów z tzw. „wprowadzaniem” młodych zawodników do piłki seniorskiej ale o tym szerzej w kolejnych naszych postach.
W Akademii Brentford FC zachowany jest ogólny model trójfazowego podziału procesu rozwoju młodego piłkarza, ponadto Akademia stosuje się do zaleceń ogólnego programu rozwoju zawodnika tzw. Elite Performance Players Plan. Dodatkowo prowadzi też zajęcia w grupach tzw. Pre-Academy czyli dla dzieci poniżej 8 roku życia, gdzie zajęcia odbywają się dwa razy w tygodniu i prowadzone są przez trenerów Akademii. Elementem filozofii szkoleniowej są też zajęcia indywidualne, które odbywają się co piątek oraz zajęcia z doskonalenia techniki strzału dla wskazanych zawodników. Fundamentem filozofii szkoleniowej jest oczywiście jednolity i spójny MODEL GRY i strategia gry realizowana przez wszystkie grupy wiekowe. Model i strategia są powiązane ze sposobem i stylem gry pierwszego zespołu Brentford FC i trzeba przyznać , że obserwując grę pierwszej drużyny można zauważyć rzeczywiste powiązanie ze sposobem prowadzenia gry przez drużyny młodzieżowe. To z kolei powoduje, że Akademia posiada również własne kryteria doboru zawodników do grup młodzieżowych o profilu odpowiadającym wymaganiom jakie stawia sposób prowadzenia gry w Brentford FC. Wszystko zatem jest uporządkowane i powiązane ze wspólnym modelem gry. W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że również styl pracy i prowadzenia zajęć jest ujednolicony we wszystkich grupach i zawiera wspólne elementy np. podobne lub wręcz te same sposoby nauczania techniki czy podobną strukturę jednostek treningowych. Oczywiście z proporcjonalnym do wieku jej rozbudowywaniem.
Głównymi cechami określającymi filozofię gry w Brentford FC są:
- duży pressing, wysoka gra obronna, duży nacisk na jak najszybsze odzyskanie piłki,
- szybka gra podaniami po ziemi, na małej przestrzeni połączona z szybkim przeniesieniem ciężaru gry,
- piłka cały czas w ruchu, atakowanie na dużej szybkości,
- nacisk na duże posiadanie piłki ale wykonywane celowo,
- tylko uzasadnione podania w celu „wyeliminowania z akcji” jak największej liczby przeciwników,
- zawodnicy czują się pewnie z piłką przy nodze i swobodnie nią operują,
Elementem filozofii szkoleniowej klubu jest też odpowiedni dobór zawodników do Akademii nad którym pracuje około 100 skautów w Wielkiej Brytanii oraz również poza granicami kraju. Do Akademii dostać się można tylko dzięki rekomendacji skautów, a głównymi trzema kryteriami oceny są według Szefa Rekrutacji:
- szybkość (Speed)
- zwinność (Agility)
- inteligencję (Intelligence)
Niewątpliwie szczególną uwagę przyciąga sposób prowadzenia zajęć. Oczywiście trenerzy mają pewną dowolność ale też wiele elementów, sposobów zachowania trenerów (np. reakcja na faule czy urazy) czy sposobu prowadzenia zajęć jest wspólnych i jednolitych w całej Akademii. Dyrektor Akademii Brentford FC ogromną uwagę przywiązuje do tzw. „pozytywnego przekazu” do którego zobowiązani są wszyscy trenerzy, jak również do nieustannego przekazywania informacji zwrotnej oraz po prostu zwykłej rozmowy z podopiecznymi, która stymulować ma ich zaangażowanie emocjonalne oraz pozwolić wyrazić siebie i swoją indywidualność podczas zajęć.
Ta szczególna otwartość oraz pozytywna komunikacja była niezwykle widoczna w całym klubie podczas naszej wizyty co niewątpliwie ma duży wpływ na atmosferę sprzyjającą i zachęcającą dzieci i młodzież do ciężkiej pracy na treningach. To tyle w kwestii filozofii szkolenia. Już wkrótce postaramy się przybliżyć Państwu w szerszym zakresie merytoryczną stronę pracy w Akademii Brentford FC.
Zapraszamy do lektury…
