Rozpoczynając nasz cykl wywiadów z trenerami grup młodzieżowych postanowiliśmy zacząć od spojrzenia z nieco innej strony na piłkę nożną dzieci i młodzieży. Nasz pierwszy wywiad przeprowadziliśmy z portugalskim trenerem Pedro Baião. Pedro poza prowadzeniem treningów zajmuje się również video analizą, zarówno indywidualnych zawodników jak i całych drużyn. Mamy nadzieję, że portugalskie spojrzenie na młodzieżową piłkę nożną będzie dobrym punktem wyjściowym do dalszej dyskusji o tym w jakim kierunku zmierza nasza rodzima myśl szkoleniowa. Zachęcam do lektury oraz ewentualnych komentarzy na naszym profilu facebookowym.
Przedstaw się proszę naszym czytelnikom.
Nazywam się Pedro Baião. Mam 22 lata i mieszkam w portugalskim mieście Olhão, region Algarve. W 2014 roku ukończyłem Uniwersytet Algarve uzyskując tytuł z zakresu Sports Science (Nauka o Sporcie). W tym samym roku ukończyłem kurs z zakresu analizy sportowej organizowany przez firmę Prozone (Level 1 Performance Analysis). W kursie tym uczestniczył również jeden z edytorów waszego bloga, Robert Leśniak. Na chwilę obecną kończę kurs trenerski UEFA C.
Od jak dawna pracujesz w piłce nożnej? Gdzie do tej pory pracowałeś?
Moją przygodę z piłką nożną rozpocząłem 3 lata temu pracując jako trener grup młodzieżowych w szkółce Milan Scuola Calcio Algarve. Następnie, mniej więcej 2 lata temu, zacząłem pracę w Quatro ao Cubo (szkółka piłkarska specjalizująca się w szkoleniu młodszych roczników). Podjąłem również współpracę z klubem FC Porto w zakresie skautingu zawodników młodzieżowych z regionu Algarve. Pracowałem również przy pierwszym zespole klubu Quarteirense F. SAD, oraz dla Okręgowego Związku Piłki Nożnej Algarve przy reprezentacji U14. W obu przypadkach zajmowałem się przeprowadzaniem analizy meczowej oraz zawodników.
Gdzie obecnie pracujesz? Jakie są twoje główne obowiązki?
Obecnie pracuję jako Główny Trener grup młodzieżowych dla Quatro ao Cubo w grupach U15, U12 i U8. Jestem również odpowiedzialny za analizę sportową wszystkich zespołów. Ponadto, nadal współpracuję z klubem FC Porto. Jestem również pomysłodawcą i edytorem bloga „Em Anàlise” (http://emanalyse.blogspot.pt/).
Zajmujesz się przeprowadzaniem analizy video. Czy twoim zdaniem jest to przydatne narzędzie w treningu młodych zawodników?
Uważam, że to wspaniała rzecz. Młodzi zawodnicy uwielbiają oglądać siebie podczas gry, a to moim zdaniem przyspiesza proces uczenia się. Video analiza zwiększa zdolność zawodnika do przyswajania informacji ponieważ prezentujesz informację w sposób, który zawodnicy lubią. Dzięki temu transfer umiejętności na boisko jest bardziej efektywny.
W jaki sposób video analiza przyspiesza rozwój zawodnika?
Młodzi zawodnicy uczą się dużo szybciej niż zawodnicy kadry seniorskiej. Dlatego też, staramy się wykorzystać ten fakt i przekazać młodym piłkarzom maksimum informacji, które uważamy za ważne dla ich rozwoju.
W moim obecnym klubie wykorzystujemy video analizę w treningu zawodników od dziesiątego roku życia. Staramy się w ten sposób poprawiać taktyczne aspekty ich gry oraz wykonywane elementy techniczne. Video analizę możemy również wykorzystać w celach motywacyjnych lub jako narzędzie analizy przeciwnika (zazwyczaj ma to zastosowanie od grup U15 wzwyż).
W jaki sposób prezentujesz wyniki swoich analiz młodym piłkarzom? Na czym się skupiasz?
To zawsze zależy od danych okoliczności. Ogólnie rzecz ujmując jednak, przeważnie prezentujemy te elementy i procesy, które wymagają poprawy. Ale jeżeli osiągnęliśmy w pewnym aspekcie gry bardzo dobry poziom, wtedy na pewno skupimy się na tym pozytywie i zaprezentujemy to naszym zawodnikom. Mam tu głównie na myśli ocenę pojedynczych zawodników, ale również występy całego zespołu. Jeżeli chodzi o analizę video przeciwnika to w głównej mierze skupiamy się na jego słabych stronach, tak aby pokazać naszym zawodnikom gdzie możemy sprawiać największe problemy oraz podbudować ich psychicznie przed meczem. Pokazujemy również kilka mocnych stron przeciwnika po to, aby nie dać się zaskoczyć.
Jakiego rodzaju sprzęt wykorzystujesz w swojej pracy?
Przede wszystkim kamera, komputer oraz projektor video. Jeśli chodzi o wykorzystywany software to używam programów takich jak: LongoMatch (darmowy program do analizy video, przyp. RL), Microsoft Office (w głównej mierze Powerpoint), Windows Movie Maker i Sony Vegas Pro.
Jaka jest twoim zdaniem filozofia piłki nożnej w Portugalii? Czy opieracie się bardziej na technice czy na przygotowaniu fizycznym?
Wydaje mi się, że coraz większa liczba portugalskich trenerów zaczyna wyznawać filozofię „własnego stylu gry”. Takie podejście jest punktem wyjścia do określenia procesów treningowych oraz zdolności zawodników, które pozwolą na wprowadzenie w życie danego stylu. Ogólnie, obserwując ligę portugalską oraz topowych portugalskich trenerów zauważam, że coraz więcej jest piłki nożnej opartej na jakości gry oraz posiadaniu piłki.
Odnośnie stylu gry, jeżeli spytasz się portugalskiego trenera, jaka jest jego filozofia, z pewnością odpowie, że preferuje styl gry oparty na posiadaniu piłki. Preferowany jest model gry, który preferuję elementy techniczne, takie jak: drybling, podanie, przyjęcie itp. Mamy coraz więcej trenerów, którzy lubią dobrze zorganizowaną grę opartą na jakości. Nadal jednak są drużyny oraz trenerzy, którzy nie podążają za tego rodzaju filozofią. Przyczyną tego jest fakt, że często nawet w młodzieżowej piłce nożnej, wynik „rządzi”. Osiągane rezultaty są często ważniejsze niż styl gry.
W jaki sposób portugalscy trenerzy traktują swoich podopiecznych? Czy wymagana jest totalna dyscyplina czy też, zawodnicy traktowani są jak koledzy?
Moim zdaniem coraz więcej trenerów stara się traktować swoich zawodników jak przyjaciół i stara się zbudować silne więzi z wszystkimi w zespole. Żaden z zawodników nie chce się czuć niepotrzebnym. Każdy piłkarz jest inny i zasługuje na indywidualne traktowanie. Celem takiego podejścia jest wydobycie z zawodnika maksimum jego możliwości.
Czy rekrutacja zawodników do klubu odbywa się na podstawie skautingu czy też każdy może przyjść i zacząć trenować?
W topowych portugalskich klubach rekrutacja zawodników prawie zawsze odbywa się na podstawie skautingu. Skauci klubowi zobowiązani są przeprowadzić tzw. „Proces Obserwacyjny”. Na podstawie tej obserwacji perspektywiczni zawodnicy do mniej więcej 12 roku życia zapraszani są na próbne treningi. Od tego momentu następuje finalna faza obserwacji na podstawie której zawodnicy są przydzielani do pierwszej drużyny w swojej kategorii wiekowej.
W pozostałych klubach każdy może rozpocząć treningi, a oceniany będzie na bieżąco.
Jakie są główne kryteria jeśli chodzi o pozyskiwanie zawodników (szybkość, technika, inteligencja)?
W przypadku najlepszych klubów w kraju pozyskiwany zawodnik musi posiadać wszystkie wymienione wyżej atrybuty. Oczywiście są pewne pozycje na boisku, które wymagają szczególnych predyspozycji, ale coraz większe nacisk kładziony jest na inteligencję zawodnika. Zdolność do ciężkiej pracy to oczywiście podstawa. To cecha charakteru, którą cenią trenerzy.
W jaki sposób zorganizowana jest typowa sesja treningowa w Portugalii?
Moim zdaniem większość trenerów ustala swoje sesje treningowe w oparciu o danym model gry, który preferują. Oznacza to również, że większość ćwiczeń wykonywanych jest poprzez gry i z udziałem przeciwnika. W ten sposób odzwierciedlamy prawdziwą grę na treningu i odtwarzamy sytuacje meczowe poprzez pewne zasady i reguły nakładane przez trenerów. Każda sesja treningowa ma ściśle określone cele oparte o dany model gry. Podczas każdego ćwiczenia, od pierwszego do ostatniego (zazwyczaj sesja treningowa składa się z 3 do 4 ćwiczeń oraz gra dowolna na końcu sesji) pracujemy nad naszym sposobem gry. Ta metoda nosi nazwę Periodyzacji Taktycznej. „Ojcem” tego konceptu jest portugalski profesor Victor Frade. Metoda ta ma na celu integrację w treningu wszystkich komponentów odnoszących się do danego stylu gry (taktyka, technika, przygotowanie fizyczne, itp.).
Jaki jest tygodniowy plan treningów dla młodszych zawodników?
Prowadzimy trzy sesje treningowe w tygodniu. Każda z nich trwa około 60 – 70 minut. Jeśli chodzi o liczbę trenerów podczas treningów to zależy to od liczebności danej grupy. Zazwyczaj staramy się mieć jednego trenera na ośmiu, dziewięciu zawodników. W ten sposób poprawiamy jakość treningu. Jesteś bowiem bardziej skupiony na swojej grupie i w ten sposób możesz przekazać zawodnikom więcej uwag oraz uzyskać od nich tzw. feedback. W centrum uwagi jest uzyskiwanie informacji zwrotnych od każdego zawodnika oraz wsparcie każdego zawodnika w sposób indywidualny. Każdy zawodnik jest inny i ma inne potrzeby. Pracując z bardzo dużą grupą zawodników nie jesteś w stanie tego ocenić.
Co twoim zdaniem zostało już zrobione, a co jeszcze powinno być poprawione w portugalskiej piłce nożnej, aby wychowywać topowych piłkarzy?
Prawdopodobnie „wynik” jest największym problemem. Wielu trenerów rozwija swoje strategie treningowe w celu nie przegrywania meczy i nie tracenia bramek. Tego typu zespoły mają bardziej bezpośredni styl gry, z mniejszą ilością kontaktów z piłką, przez co ogranicza się zawodnikom efektywny czas gry. To ciągle silniejsze niż filozofia „jakościowej” piłki nożnej. Wpływ na to ma do pewnego stopnia kultura i tradycja. Portugalscy fani postrzegają bowiem piłkę nożna jako „grę wyniku”. Nie są zainteresowani koncepcją gry ich zespołu ani sposobami jej osiągania dopóki drużyna wygrywa.
Podczas kursów UEFA trenerzy są uczulani na to, aby grać poprawnie, zwiększać liczbę dotknięć piłki przez zawodników, zachęcać ich do zrozumienia pewnych procesów treningowych oraz „zmuszać” zawodników do myślenia. Myślę, że sytuacja ulegnie poprawie gdy Portugalska Federacja przygotuje program rozwoju zawierający ścisłe wytyczne oraz sposoby oceny jego efektów. Podobne programy mają już Niemcy, Belgia oraz Hiszpania.
Problemem w wychowywaniu topowych piłkarzy może być znajomość gry. Niektórzy są pełni obaw przed wprowadzaniem skomplikowanych modeli gry w kategoriach młodzieżowych bez zrozumienia przez zawodników jakie są podstawy tej gry, jej fundamenty i główne reguły. Na przykład, jak możemy uczyć młodych zawodników wysokiego pressingu podczas gdy nie znają oni jednej z podstawowych zasad gry obronnej czyli opóźniania gry, nie potrafią odpowiednio ustawić stóp lub nie wiedzą kiedy jest odpowiedni moment aby spróbować odebrać piłkę. Podstawy piłki nożnej muszą być zrozumiane przez zawodników nim osiągną oni wiek seniorski.
Jednym z problemów ograniczających rozwój piłkarski jest ograniczona liczba miejsc do trenowania. Mała liczba boisk piłkarskich powoduje, że prawie nigdy nie trenujesz na takim placu gry jak w prawdziwym meczu. Na przykład, boisko do gry 11v11 jest często dzielone na 4 części, każda dla innej drużyny. Prawdą jest jednak, że powstaje coraz większa liczba ośrodków sportowych budowanych przy udziale środków państwowych oraz Portugalskiej Federacji.
Kto jest twoim ulubionym zawodnikiem i dlaczego?
Lionel Messi. Cenię go zwłaszcza za zdolność podejmowania odpowiednich decyzji. Messi jest zawodnikiem, który pozwala twojemu klubowi osiągać sukcesy. On zawsze wie kiedy zagrać kombinacyjnie lub kiedy przyspieszyć z piłką przy nodze. Potrafi rozwiązywać sytuacje boiskowe w sposób prosty lecz efektywny. Podczas ostatnich Mistrzostw Świata, gdzie Argentyna dotarła do finału, Leo potrafił rozstrzygać na swoją korzyść praktycznie beznadziejne sytuacje, w których przeciwnik miał bardzo dużą przewagę liczebną (czasami 3v7, 2v5). To wielki zawodnik, który przynosi swojej drużynie powodzenie w każdej akcji.
Ulubiony zespół?
FC Porto. Od dziecka jest to mój ulubiony klub. Myślę, że jestem ich fanem dzięki unikalnej filozofii klubu, która zdecydowanie odróżnia się od pozostałych. Jest to drużyna, która jest zobligowana przez swoich fanów, aby „grać dobrze”, samo wygrywanie nie wystarczy.
Dzięki za poświęcony czas Pedro.
Can you shortly introduce yourself?
Hi, my name is Pedro Baião. I`m 22 and I live in Olhão city in Portugal (Algarve region). I graduated from Algarve University in 2014 with a degree in Sports Science. The same year I completed Performance Analysis Course (Level 1) organized by Prozone. That`s where I met one of your blog editors Robert Leśniak. At the moment I am finishing the UEFA C Coach course.
How long have you already worked in football environment? Where did you work so far?
I’ve started my football adventure three seasons ago in Milan Scuola Calcio Algarve as Youth Coach. After that, two seasons ago I started working for Quatro ao Cubo (a football school specialized in the youth football). I also started my cooperation with FC Porto regarding young players` scouting in the region of Algarve. I’ve also worked with Quarteirense F. SAD 1st Team and with U14 Squad of Algarve Football Association. In both cases my main focus was on Performance Analysis.
What`s your current workplace? What are your main duties?
I work as a Head Coach at Quatro ao Cubo with U-15, U-12 and U-8. I`m responsible for Performance Analysis of all teams as well. Furthermore, I`m still associated with FC Porto. I am also a creator and writer for the “Em Analise” blog (http://emanalyse.blogspot.pt/).
You are dealing with video analysis. Is it a useful tool for younger players?
That’s a wonderful tool. Young players love to see themselves in action, and it speeds up the learning process. It increases the ability to capture information because you show them the information in a way that they like. Thus, the transfer to the pitch is more efficient.
How does video analysis improve players` development?
Young players are more able to learn than a first team player, so we have to use that to give them the maximum of information that we consider relevant. After that each one use the information as can.
In my club, we use the video analysis from the age of 10 to correct tactical processes and technical elements. We can also use it as a motivational tool or to analyze the opponents (most frequently used from the U-15).
How do you present your analysis to younger players? What do you focus on?
It always depends on the circumstances. But generally we almost always present processes to improve. But when we reach an extraordinary level in some aspects of the game we show it to our player and we emphasize that. That`s regarding the analysis of our own team / player. Usually when we do opponents analysis we focus on their weak sides to demonstrate where we can cause problems to the opponent and to try to increase our self-belief. But we also show the strengths of the opponent to avoid being surprised by them.
What kind of equipment do you use in your work?
A camera, PC and a vídeo projector. With respect to the software we use programs like LongoMatch, Office (mostly Powerpoint), Movie Maker and Sony Vegas Pro.
What`s the football philosophy in Portugal in your opinion? Is it based on technique or physical preparation?
Fortunately, I think increasingly , the Portuguese coach has the philosophy of ” own playing style ,” and from there works the capabilities and processes that he think are necessary to implement it , not separating one from the other. But generally looking at the Portuguese League and Top Portuguese coaches, we can see there is more quality football based on possession.
Regarding a specific style, if you ask Portuguese coach what’s your philosophy, he will certainly answer that he prefers possession style, a game model that gives priority to the technical actions such as passing, dribbling, etc. And there is an increasing number of coaches who like a well-played game with quality. If you see something else it`s probably due to a fact that even in youth football, the score continues to “boss” and for some continues to be more important than his philosophy, they give up style for the result.
Regarding coaches in Portugal. What`s their attitude towards younger players? Do they require total discipline or they treat their pupils as friends or partners?
I think that increasing number of coaches consider their players as partners and friends, trying to build strong relationships with everyone. That’s the difference, nobody wants to feel not wanted. Each player is different and deserves different treating. The main purpose of this approach is to exploit the most out of player`s potential.
Is players recruitment based on scouting or anyone can come to train?
In top clubs it`s almost always based on scouting. The club scouts perform the “Observation Process”. Based on this assessment, only prospective players up to 12 years (roughly ), are being invited to trial trainings . From this age the final observation process is done integrating the potential player in the first team of his age category.
In the other clubs anyone can come to train, and the evaluation is done there.
What are the main criteria regarding players recruitment (speed, technical skills, intelligence?)
When we talk about top clubs in Portugal players need to have all of these attributes. Of course you have some positions on the pitch that require specific abilities but I like to think that increasingly an intelligent player has more attention than the others.
The working capacity is rather one of the musts. Something that is wanted by coaches and the closest people.
How is typical training session organized in Portugal?
I think that majority of coaches organize their sessions depending on their game model. And that means for me that all exercises are conducted by playing games and with opposition, resembling the real game. And from this we will put constraints to re-create game situations.
Each sessions has to have concrete objectives of the game model, and since the 1st exercise until the last (normally we have 3 in maximum 4 exercises per session, including a “free game” at the end) we are working on our way to play. This method is called Tactical Periodization having Vitor Frade, a Portuguese methodologist as ” father “. It intends to work on all components ( tactical , technical , physical … ) relating to their playing style.
What`s the weekly plan for younger players?
We usually have 3 sessions per week, each one lasts around 60-70min. Regarding the number of coaches, it depends on the size of the group, but normally we try to have 1 coach per 8/9 players. That improves the training quality, because you can be more focused on your group, being able to adjust the feedbacks as necessary. The existence of an individual feedback is essential and personalized support for each player, cause each one have different needs and that cannot be achieved with a large group for one person.
In your opinion, what has been done and what still needs to be improved in Portuguese football to develop top players?
I think it’s the score (just kidding). Many coaches develop strategies just for not losing, for not conceding goals. Generally, these teams play a direct football style, with few ball touches per player, reducing their effective game time. Like I had said previously, the fear of losing is still bigger than the philosophy of quality coaching. But I think that’s cultural, Portuguese fans consider football as a score game, they are not interested in the training processes, as long as their team wins. During UEFA courses coaches are made aware to play well, to increase number of touches on the ball of each player, encouraged to make their players understand the processes , forcing them to think. But I think that problem just going to be solved when FPF (Portuguese Football Federation) draws up a development program with specific measures. Spain, Germany or Belgium are examples of this.
Secondly I think it’s the knowledge of the game . There are major concerns in implementing complex game models in youth ages without an understanding of what the game is, what are the fundamentals and specific game principles. For example, how it’s possible to implement a high pressure when the players themselves do not know the principles of delay (1st defensive specific principle), don’t know how to have their feet oriented , does not know what time they should try to disarm. The football basics must be understood when reaching the 1st team age.
In Portugal we have a problem of space for training, the number of football pitches is limited, the result is that you almost never train in real space game. For example, a 11v11 pitch is sometimes divided in 4 parts, each one for a team. But to be honest, there is a growing number of sports complexes to be constructed, with FPF or State support.
Who is your favourite player and why? (currently playing footballers).
Lionel Messi. Especially for his decision making skills (right decisions). He seems to be a guarantee of success for your club. He knows when is the right moment to play combination, or the moment to accelerate with ball. He always solves game situations in a simple manner but very effective. Remember the last World Cup, where Argentina finished at 2nd place, Leo was able to solve almost insuperable game situations where his opponents had substantial numerical advantage (sometimes 3×7, 2×5). He is a great player who can bring his team success in every action he takes.
Favourite team?
FC Porto. Since I was a kid that’s my favourite club. I think it`s mainly due to the Club`s philosophy which is different to any other club. FC Porto is a club obliged by their supporters to “play well”, winning is not enough.
