Dzisiejszy wpis będzie nieco inny. Mam nadzieję, że zapoczątkuje cykl wpisów inspirujących i “porządkujących” informacje dotyczące kształcenia i rozwoju młodych, kreatywnych piłkarzy, ale też ich lepszego i bardziej świadomego samorozwoju. Ten cykl skierowany jest zarówno do trenerów jak i samych zawodników oraz ich rodziców.
Celem naszego bloga nie jest dawanie gotowych rozwiązań w zakresie szkolenia dzieci i młodzieży, ale z pewnością jest nim inspirowanie, prezentowanie ciekawych i różnorodnych rozwiązań szkoleniowych, dawanie wskazówek i doradzanie zarówno trenerom, zawodnikom, szczególnie w najmłodszym wieku, jak i ich rodzicom. Naszym celem jest też przede wszystkim motywowanie młodych sportowców do samorozwoju i skuteczniejszej pracy nad sobą poprzez dawanie im wiedzy i informacji jak mogą trenować lepiej. Ostatecznie jednak każdy musi wybrać samodzielnie swoją drogę, zwłaszcza, że jest wiele dróg, które prowadzą do osiągnięcia celu, a ich wybór często również zależy od okoliczności zewnętrznych i środowiska w jakim się znajdujemy. Jednakże, naszą rolą jest dawanie podstawowej wiedzy, na podstawie której, każdy może dokonać własnego i właściwego wyboru jak zadbać o swój rozwój (w przypadku piłkarzy i ich rodziców) oraz jak dbać o rozwój swoich zawodników (w przypadku trenerów).
Pisząc ten tekst znajduje się po drugiej stronie kuli ziemskiej z wizytą w Ameryce Północnej (o czym z pewnością szerzej dowiecie się z relacji na naszym blogu już wkrótce) monitorując jak zorganizowany jest od podstaw rozwój piłkarzy po tej stronie globu i utwierdzając się w przekonaniu, że zasady przedstawione poniżej są uniwersalne, a ich przestrzeganie zdecydowanie prowadzi w kierunku pełniejszego i bogatszego rozwoju kreatywności młodych graczy. Tak więc jeśli jesteś trenerem, zwróć na poniższy tekst szczególną uwagę. Natomiast jeśli jesteś zawodnikiem lub rodzicem młodego piłkarza zapoznaj się z tekstem i zwróć uwagę na to, co możesz zrobić, aby w twoim lub twojego dziecka rozwoju te zasady były przestrzegane. Odpowiedz sobie na pytanie czy twój trening uwzględnia poniższe 10 przykazań. Zaczynajmy zatem:
1. Wypowiedz wojnę grze 11 na 11.
Gra 11v11, która hamowała energiczny rozwój młodych zawodników przez wiele lat powinna być całkowicie zastąpiona przez inny rodzaj rywalizacji dopasowany do wieku młodych piłkarzy. Wiadomo powszechnie, że od wielu lat w piłce młodzieżowej obowiązują już odmienne od seniorskiej piłki przepisy dotyczące rozgrywek dzieci w poszczególnych przedziałach wiekowych, od najmłodszych 7-8 latków, aż do kategorii U14 gdzie zaczynają się rozgrywki 11v11, ale czy napewno przepisy te dotyczące ilości graczy, wielkości boiska i bramek są dopasowane w Polsce odpowiednio do wieku graczy? I czy te reguły są stosowane powszechnie, nie tylko w oficjalnych rozgrywkach, ale przede wszystkim w codziennej pracy na treningach. Warto na to zwrócić uwagę. Modelem powszechnie obowiązującym na świecie są gry w mini-football 3v3, 4v4 na cztery bramki ustawione szeroko po dwie z każdej strony boiska, do kategorii U9 włącznie, gdzie wszystkie dzieci mają zdecydowanie więcej kontaktów z piłką i większe możliwości zdobywania goli, czyli osiągnięcia głównej radości z gry w piłkę nożną w tym wieku. Kategorie U10/11 powinny być przystosowywane do rywalizacji w grach 7v7 na boisku typu Orlik i bramki o szerokości 3m. Natomiast U12/13 do gry 8v8 na polu gry od pola karnego do pola karnego boiska o pełnym wymiarze i bramki 5m. Tego typu organizacja gry zapewnia bowiem adekwatne ramy dla dzieci do wyrażania swojej kreatywności i inwencji twórczej w lepszym i bardziej naturalnym dla ich zdolności postrzegania gry środowisku. Środowisku, które nie zawiera sytuacji stresujących dziecko w grze 11v11, która jest przeznaczona dla dorosłych.
Wniosek: zwróć zatem uwagę jak zorganizowana jest rywalizacja twoich zawodników, twoja lub twojego dziecka nie tylko podczas rozgrywek, ale przede wszystkim na codziennym treningu. Może warto coś w tej kwestii poprawić ?
2. Używaj więcej gier niż ćwiczeń analitycznych.
Z założenia, praktyka gry w piłkę nożną powinna odbywać się w kontekście gry właściwej, czyli wszystko co robimy na treningu powinno bezpośrednio korelować z sytuacjami, które możemy odnaleźć w grze właściwej. Twierdzenie, że “gra sama w sobie jest najlepszym nauczycielem” powinno być odkryte na nowo i wzięte pod uwagę przy planowaniu tego co robimy na każdym treningu. Dzieci powinny być nauczane poprzez różnego rodzaju warianty gier (czyli metodą globalną) zamiast wykonywać zbyt wiele ćwiczeń analitycznych, szczególnie jeśli nie są one bezpośrednio powiązane z sytuacjami z gry właściwej.
Nie oznacza to jednocześnie, że musimy rezygnować z metody analitycznej całkowicie, jednak gdzie tylko jest to możliwe należałoby stosować formę nauczania i doskonalenia poprzez różnego rodzaju odpowiednio skonfigurowane gry, fragmenty gier lub ćwiczenia, które bezpośrednio odzwierciedlają sytuacje z gry właściwej (najlepiej pod presją przeciwnika).
Wniosek: unikaj ćwiczeń, których wykonywanie w żaden sposób nie przypomina sytuacji, którą możesz odnaleźć na boisku w trakcie gry meczowej. Nawet jeśli wykonujesz ćwiczenie analityczne staraj się, aby było tak zorganizowane, aby ruchy czy techniki zastosowane w tym ćwiczeniu można było wykorzystać podczas gry i najlepiej, aby były one wykonywane jeśli nie pod presją przeciwnika to chociażby czasu.
3. Pozwól dzieciom grać bez ciągłego ich korygowania.
Podczas gry nie zawsze młodzi gracze muszą wiedzieć jakie są specyficzne cele treningowe danej gry. Cele te powinny być zawsze ważne dla trenerów, ale niekoniecznie dla graczy. Młodzi zawodnicy powinni mieć często możliwość po prostu grać, nawet dla zwykłej zabawy, bez posiadania wiedzy o specyficznych celach treningowych. Nie powinniśmy bowiem zapominać, że jedną z najważniejszych cech gry w piłkę nożną jest jej nieprzewidywalność. To wyjaśnia dlaczego ta gra jest tak fascynująca dla dzieci, które z natury poszukują inspiracji i nowych doświadczeń oraz odkrywają świat poprzez praktykę w nieprzewidywalnych sytuacjach. Dlatego tak ważne jest, aby pozwolić im eksperymentować nawet kosztem poniesienia porażki.
Wniosek: nie przejmuj się jeśli nie rozumiesz (lub twoi gracze nie rozumieją) wszystkich celów treningowych i nie zniechęcaj się jeśli nie wszystko wychodzi w grze tak jakbyś sobie tego życzył. Po prostu ciesz się grą i próbuj wytrwale, a w pewnym momencie wszystko zacznie układać się w całość.
4. Dzieci powinny mieć szansę gry na każdej pozycji na boisku i przy zredukowanej przestrzeni gry.
Młodzi gracze powinni mieć możliwość gry na różnych pozycjach, aby mogli odkrywać przez własne doświadczenie role i funkcje jakie są charakterystyczne dla danej pozycji na boisku. Eksperymentowanie z grą zawodników na różnych pozycjach wzmaga bowiem ich kreatywność i naturalną chęć poszukiwania rozwiązań znajdując się w nowych sytuacjach na boisku. Kwestia eksperymentowania z pozycjami zawodników może być rozwiązana w bardzo prosty sposób.Wystarczy zastosować w wieku do 14 lat rywalizację z mniejszą liczbą graczy (od 3v3 do 8v8) na zredukowanej przestrzeni. Łatwiej wtedy o wymienność pozycji przez co kreatywność graczy jest dużo intensywniej stymulowana. Podczas gdy pełna gra 11v11 w tym wieku przyniosłaby jedynie zmęczenie młodych graczy zarówno fizyczne jak i intelektualne prowadząc do zmniejszenia ich kreatywności, a nawet zniechęcenia do gry.
Wniosek: zwróć uwagę czy gracze mają możliwość rywalizacji na wielu pozycjach zarówno w rozgrywkach jak i podczas treningów.
5. Tylko ci, którzy cieszą się grą mogą być kreatywnymi indywidualnościami.
Każdy trening powinien zawierać znaczną ilość różnego rodzaju gier niekoniecznie tylko czysto piłkarskich. Kiedy dzieci grają powinni być podekscytowani i mieć radość z gry. Jeśli młodzi gracze nie identyfikują się z grą zaproponowaną na treningu ich zdolności kreatywne będą uśpione i nigdy nie osiągną poziomu równego z tym kiedy są zaangażowani emocjonalnie w grę. Im bardziej zawodnicy są zaangażowani emocjonalnie w grę, tym bardziej gra sama w sobie stymuluje rozwój ich kreatywnej interpretacji tej gry, a co za tym idzie wyższy poziom rozumienia gry w piłkę nożną. Nie pozwól by nastąpiło psychiczne “zmęczenie” daną grą czy ćwiczeniami.
Wniosek: zwróć uwagę czy gry proponowane podczas treningów są urozmaicone i sprawiają graczom radość? Jeśli nie, poszukuj nowych rozwiązań.
Pojawiła się już druga część artykułu:
10 przykazań jak rozwijać kreatywnych piłkarzy – część 2
Zachęcamy do zapoznania się z ofertą naszych produktów dla piłkarzy i trenerów:
Poradnik Piłkarza II Edycja
Dziennik Piłkarza
Zeszyt Trenera
oraz programów treningowych znajdujących się w naszym Sklepie Internetowym.
Autor tekstu:
Krzysztof Laskowski
Trener UEFA A.
Project Manager Stowarzyszenia TRENING-PIŁKARSKI.PL.
Były Dyrektor Akademii klubowych KKS Włókniarz 1925 Kalisz i KP Calisia14 Kalisz. Trener młodzieżowy na wszystkich szczeblach rozwoju młodych piłkarzy od U6 – U19. Specjalista treningu techniki indywidualnej. Uczestnik wielu polskich i zagranicznych Konferencji szkoleniowo-metodycznych.
Trener Asystent Coerver Coaching Polska.
Uczestnik wielu staży i wizytacji w Akademiach klubowych polskich i zagranicznych m.in.: Legia Warszawa, Zagłębie Lubin, Feyenoord Rotterdam, QPR FC, Brentford FC x2, Birmingham City FC, Crystal Palace FC, Vancouver Whitecaps FC (MLS).
Założyciel i Główny trener w latach 2012-2014 polskiej Akademii Piłkarskiej Polish Tigers na Wyspach Brytyjskich.
